Trong y học cổ truyền, Ve sầu có tên thuốc là Trách thiền, Thuyền thoái, Thiền thoái, Thuyền y hay Thiền thuế...nhưng ít được dùng nguyên con mà chính xác Ve lột mới là bộ phận dùng chủ yếu. Xác Ve sầu có dáng cong, chân quặp lại, dài khoảng 3cm. Ở lưng có một vết rạch dọc, mép cuộn vào trong - đầu thóp lại, bụng phồng to, có nhiều đốt. Thể nhẹ rỗng, màu vàng nâu bóng, sạch đất cát, dễ vụn nát. Khi dùng, cho xác Ve sầu vào nước sôi, khỏa nhẹ, ngắt bỏ đầu và chân. Dược liệu có vị mặn, ngọt, không mùi, tính mát có tác dụng thanh nhiệt, tán phong, chống viêm, tiêu thũng.
Theo kinh nghiệm dân gian, người ta còn dùng Ve sữa non để làm thuốc. Ve sữa non còn gọi là Nhộng ve, là dạng ấu trùng sống ở dưới đất, có thân tròn dài, mập ú, chưa mọc cánh và chân, căng đầy sữa non, màu nâu nhạt. Khi dùng đem Ve sữa tẩm bột, chiên giòn mà ăn hoặc ngâm Ve vào rượu thuốc trong nhiều ngày mới uống. Ve sữa non là thuốc bổ cho mọi lứa tuổi. Đàn ông tuổi trung niên dùng Ve sữa non thấy cơ thể sung mãn, tinh lực dồi dào, thần khí mạnh mẽ.
Xác Ve sầu làm thuốc trong những trường hợp sau:
Chữa da khô nóng ngứa: xác Ve sầu, Tổ ong (tầng sáp vừa thu hoach) lượng bằng nhau, nướng qua sao vàng, tán bột. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 4g với rượu.
Chữa cảm mạo, viêm khí quản, mất tiếng: xác Ve sầu 3g, Cam thảo 3g, Ngưu bàng 5g, Cát cánh 5g. Tất cả sắc với 400ml nước còn 100ml, uống trong ngày.
Chữa nhức đầu, chóng mặt: xác Ve sầu sao qua, tán nhỏ, mỗi lần uống 4g với rượu hoặc nước ấm.
Chữa kinh phong co giật: xác Ve sầu, Thiên nam tinh, Cam thảo, Sinh khương, Đại táo mỗi vị 3g; Toàn yết 1,5g. Tất cả làm khô, tán bột mịn, ngày uống l - 3 lần.
Chữa mắt có màng mộng: xác Ve sầu và Cúc hoa vàng lượng bằng nhau, tán nhỏ, ngày uống 2 lần, mỗi lần 8g với nước có hòa ít mật ong.
Chữa ho thở gấp: xác Ve sầu và củ Nghệ lượng bằng nhau, tán nhỏ, rây bột mịn. Mỗi lần uống 8-16g. Có thể dùng dạng thuốc sắc.
Thuốc dùng ngoài, chữa phù toàn thân: xác Ve sầu, vỏ cây Thông, rễ cây Vương tùng, cành Tía tô lượng mỗi thứ bằng nhau. Nấu nước tắm hằng ngày.
DS. Nguyễn Thị Hồng
