Nhót là cây ăn quả được trồng nhiều ở miền Bắc nước ta. Quả Nhót được dùng ăn tươi là chính, ngoài ra, nó còn được nấu canh chua.
Tất cả các bộ phận của cây Nhót đều được dùng chữa bệnh. Theo Đông y, quả Nhót vị chua, chát, tính bình, có tác dụng thu liễm, ngừng ho hen suyễn và cầm tiêu chảy, lỵ. Liều dùng 9-15g/ngày. Xin giới thiệu một số cách dùng Nhót làm thuốc:
Chữa ho: quả Nhót xanh 10 quả, Trần bì 10g, quả Quất 10 quả. Tất cả cho vào nồi, đổ nước vừa đủ sắc uống ngày 1 thang chia làm 3 lần.
Chữa hen phế quản: hoa Cúc bách nhật 6g, Tỳ bà diệp 6g, Quả nhót 10g. Các vị thuốc cho vào nồi, đổ 400ml nước, đun còn khoảng 200ml nước thuốc, chia làm 3 lần uống trong ngày. Cần uống liền 5-7 ngày.
Chữa hen suyễn: lá Nhót sao vàng tán mịn. Mỗi lần uống 4g, ngày 2 lần sáng- tối, hòa với nước cơm nóng để uống. 15 ngày là 1 đợt. Có thể phải nhiều đợt.
Chữa ho ra máu: lá Nhót tươi 24g, đường kính 15g. Các vị cho vào ấm, đổ nước sôi hãm như hãm trà. Ngày uống 2 lần sau bữa ăn.
Chữa viêm xoang: dùng Hoa nhót với búp cây Đa lông với liều lượng bằng nhau, tán nhỏ, uống mỗi lần 8g, ngày uống 2 lần với rượu nhạt (nồng độ thấp).
Chữa tiêu chảy: quả Nhót xanh 10 quả, rễ cây Nhót 4g, rễ cây Mơ 2g. Tất cả cho vào nồi, đổ nước vừa đủ sắc uống ngày 1 thang chia làm 3 lần.
Chữa kiết lỵ mạn tính: quả Nhót chín 7 quả, lá Mơ lông 25g, lá Khổ sâm 10g. Các vị cho vào nồi, đổ nước vừa đủ sắc uống ngày 1 thang chia làm 3 lần, uống liên tục 1 tuần đến 10 ngày.
Chữa gan lách sưng đau (ứ đờm kết và trở ngại đến việc lưu thông huyết mạch):hạt Nhót giã nhỏ 10g, Nghệ đen 8g. Tất cả sắc lấy nước uống.
Chữa phong thấp, đau nhức khớp: rễ cây Nhót 120g, Hoàng tửu 60g, Chân giò lợn 50g, đổ nước vào hầm. Ăn thịt uống nước. Có thể lấy rễ nhót ngâm rượu uống vào bữa cơm 1 chén con 20-25ml.
Lương y Đình Thuấn
