Tê tê & vị thuốc Xuyên sơn giáp

Đăng bởi Biên tập 1 vào lúc 26/10/2018

Tê tê là một con vật nhỏ, thân dài, chân ngắn và thấp. Đầu nhỏ nhọn, đuôi rất dài. Phần trên lưng (từ mũi nhọn đến đuôi) có phủ một lớp vẩy cứng xếp úp lên nhau. Tất cả những “tài ba” của Tê tê đều nhờ lớp vẩy này.

Tê tê vừa sống trong hang vừa ở mặt đất. Thức ăn chính của nó là mối và kiến. Tê tê đào hang rất giỏi. Mới đầu nó sử dụng hai chi trước khoét đất hắt ra phía sau. Khi hang đã có thể chui lọt một phần thân thì cả hai chi sau và đuôi Tê tê đều làm nhiệm vụ hắt đất ra ngoài. Lúc này, bộ vẩy cứng trên lưng Tê tê dựng đứng lên để gọt nhẵn thành hang ở phía trên và hai bên. Nhiều người đi rừng bắt gặp Tê tê đang đào hang, đuôi thò ra ngoài mà chịu không sao bắt được nó. Bộ vẩy của nó dựng đứng lên và cắm chặt vào thành hang, tạo ra một sức cản rất lớn giúp Tê tê tiếp tục đào hang sâu thêm và trốn thoát dễ dàng.
Bộ vẩy cứng này còn giúp Tê tê tự bảo vệ mình trước những ác thú khác. Khi gặp nguy hiểm, không kịp đào hang, con vật thường nằm co tròn lại. Toàn bộ phần mềm của nó được giấu kín vào trong, chỉ để lộ ra bên ngoài một lớp vẩy sừng như mái ngói. Nhờ vậy nó không bị thú dữ ăn thịt. Tê tê là con vật có giá trị về dược liệu và xuất khẩu chủ yếu cũng do bộ vẩy này.

Theo Đông y, vẩy Tê tê vị mặn, tính mát; có tác dụng trừ phong, hoạt huyết, tiêu sưng, thông tia sữa, sát khuẩn… Ngày dùng 6 –12g dưới dạng thuốc sắc. Vẩy Tê tê thường được dùng để chữa:
• Vú sưng đau, tắc tia sữa: Xuyên sơn giáp nướng, tán nhỏ; uống ngày hai lần, mỗi lần 4g (có thể uống cùng với một ít rượu). Hoặc Xuyên sơn giáp (sao giấm) 20g, Bồ công anh 100g, Thông thảo 12g, Sài hồ 20g, nước 600ml sắc còn 300ml; chia uống ba lần.
• Mụn nhọt: Xuyên sơn giáp 10g, Bạch chỉ 50g, gai Bồ kết 8g, Hoàng kỳ 6g, Đương quy 6g, nước 600ml sắc còn 200ml; chia uống ba lần trong ngày.
• Tràng nhạc: Xuyên sơn giáp 8g, sao cháy, nghiền nhỏ, hòa với rượu, đắp lên chỗ đau.
• Tê thấp: Xuyên sơn giáp 1kg (không sao), rễ cây Si 2kg (rửa sạch, thái nhỏ), Ngũ gia bì 1kg (không sao). Tất cả để sống, nấu thành cao, cho một ít mật và ít rượu vào. Mỗi lần uống một chén.Chú ý: Phụ nữ có thai không được dùng Xuyên sơn giáp.

Hương Liên (CTQ số 70)