Quả Dâu

Đã từ lâu trong cuộc sống hàng ngày, quả Dâu chín được nhân dân ta dùng làm thuốc bổ và chữa bệnh. Khi vào mùa Dâu chín, người ta hái những quả Dâu chín đỏ về đồ chín, sấy khô hoặc phơi khô dùng làm thuốc. (Chú ý không hái những quả Dâu còn non; còn nếu hái chậm, quả sẽ chín và rụng). Quả Dâu vị chua, tính mát, có tác dụng bổ can thận, dưỡng huyết, trừ phong, sinh tân dịch, khỏi khát, nhuận tạng phủ, thông đại tiểu tiện, tiêu thuỷ thũng, mềm ung nhọt.

Công dụng
* Để chữa người già đau lưng, mỏi gối, táo bón, thiếu máu: Trong nhân dân thường lấy quả Dâu, cỏ Nhọ nồi và lá Đỗ đen sao chín, tán bột làm hoàn uống.
* Trị bệnh âm hư huyết kém, thiếu tân dịch, nóng, khát nước:  Lấy quả Dâu giã nhỏ, nhào thành cao với mật, ngày uống 3 lần, mỗi lần 8g với nước sắc cây Cải trời hoặc Hạ khô thảo. Uống nhiều tháng.
* Chữa phù thũng lâu ngày: 
Lấy cây Dâu cả lõi, vỏ, băm nhỏ, nấu với nước, bỏ bã, cho quả Dâu giã nát vào nấu nhừ, lọc bỏ bã cô thành cao đặc thêm rượu, đường uống lâu ngày với nước cơm, nước cháo.
* Làm nước ngọt và rượu bổ giải khát: Rửa sạch quả Dâu để ráo nước, trộn với đường kính; cứ một lớp Dâu lại một lớp đường theo tỷ lệ 1/1. Sau 5 -7 ngày ta được một thứ dịch mầu đỏ, thơm, pha thêm nước lọc vào thành xi-rô uống rất tốt. Có thể pha dịch trên với rượu 30o làm rượu Dâu.

Một số bài thuốc bổ dùng quả dâu phối hợp với một số vị thuốc khác 
Bài 1: Viên bổ thận
Quả Dâu chín đen (sấy khô) 1kg. Hạt sen già (bỏ tim, sao vàng) 1kg, Đậu đen (thứ to, sao chín) 1kg, Mật ong vừa đủ.
Đem các vị tán nhỏ, rây kỹ, luyện mật làm viên bằng hạt ngô.
Người lớn: Mỗi lần uống 30 viên với nước đun sôi, ngày 2 lần (sáng và tối). Bài thuốc này có tác dụng bổ thận, sinh tinh, khoẻ gân xương, khỏi đau lưng, ù tai, hoa mắt.
Chú ý: Khi dùng thuốc kiêng ăn những thứ cay nóng, tránh lao động quá nặng.

Bài 2: Viên bổ khí huyết
Quả dâu chín: 640g, Tử hà xa: 1 cái, Hà thủ ô đỏ: 2560g, Hà thủ ô trắng: 3200g, Đậu đen xanh lòng: 3200g.
Hà thủ ô đem ngâm nước gạo một đêm, lấy một mảnh bát cạo sạch vỏ, cho Hà thủ ô và quả Dâu chín vào cối giã nát, vắt lấy nước để riêng còn bã sấy khô.
Đậu đen cho vào nồi nước đổ ngập nước, ninh chín cho nhừ đậu, lấy nước đặc hoà với nước Hà thủ ô và Dâu đã vắt ra từ trước. Nước này dùng để tẩm bã Hà thủ ô và bã Dâu, sau khi tẩm xong phơi khô, cứ ngày phơi đêm tẩm cho đến khi hết nước là được, tốt nhất là làm được chín lần, chú ý hâm nước Dâu và Hà thủ ô hàng ngày không để thiu.
Tử hà xa đã chế.
Tất cả các vị chế xong, hợp lại tán bột, rây kỹ, luyện với mật ong, viên bằng hạt ngô, sấy khô cho vào lọ.
Cách dùng: 
Liều của người lớn: ăn 40 viên một ngày, chia làm 2 lần, sáng và chiều, uống với rượu hoặc nước chè nóng.
Trẻ em mỗi lần ăn từ 5-10 viên với cháo.
Bài thuốc này dùng chữa các chứng lao lực, lao tâm, gầy còm, già yếu, ho ra máu, trẻ em chậm lớn, chậm biết đi hoặc thiếu máu có kết quả tốt.

Trịnh Minh Thuyết (CTQ số 87)