LTS: Viêm gan- vàng da thuộc phạm vi chứng hoàng đản, hiếp thống của Đông y cổ truyền, tương đương viêm gan vi rút của y học hiện đại. Có triệu chứng lâm sàng chủ yếu là mệt mỏi, chán ăn, sợ mỡ, nôn hoặc buồn nôn, vùng gan đau hoặc đầy tức vùng thượng vị, nhiều bệnh nhân vàng da và sốt, gan to ấn đau kèm theo suy giảm chức năng gan… Đây là một bệnh lây lan phổ biến, trong khi y học hiện đại chưa có thuốc đặc trị, thì Đông y có nhiều bài thuốc kinh nghiệm điều trị khá hiệu quả. Dưới đây là một số kết quả nghiên cứu lâm sàng điều trị viêm gan vàng da do DS.Phan Văn Chiêu sưu tập chủ yếu từ sách Trung dược đại từ điển (TDĐTĐ), xin giói thiệu để bạn đọc tham khảo.
* Dớn đen trị viêm gan truyền nhiễm cấp tính
Dớn đen tươi (Adiantum flabellulatum L.) 160g (dùng khô 80g) sắc hoà đường uống mỗi ngày 1 thang, chia 2 lần, trẻ em giảm liều. Đã điều trị trẻ em viêm gan vàng da cấp tính 10 ca, sau 4,5 ngày hết vàng da, gan giảm sưng, sau 2,8 ngày chức năng gan khôi phục. Điều trị 6 ca trẻ em viêm gan không vàng da, sau 3 ngày các triệu chứng cải thiện, sau 2 tháng chức năng gan khôi phục bình thường. Điều trị 5 ca người lớn viêm gan vàng da cấp tính, sau 5 ngày bệnh giảm, sau 12,5 ngày hết vàng da, sau 2 tháng hết đau, gan giảm sưng, sau 30 ngày chức năng gan khôi phục bình thường. Điều trị người lớn viêm gan không vàng da 40 ca, sau khi dùng thuốc 20 ca có triệu chứng giảm (trung bình 6 ngày), gan giảm sưng, 5 ca chức năng gan khôi phục bình thường, 10 ca bệnh giảm nhưng không ổn định. Qua thực tế lâm sàng, Dớn đen trị viêm gan không vàng da hiệu quả kém, khi dùng thuốc có tác dụng phụ như lợm giọng, ăn uống giảm sút, chóng mặt, phiền muộn, sau khi ngưng uống thuốc thì tự lành. (TDĐTĐ)
* Nhẫn đông đằng trị viêm gan truyền nhiễm cấp tính:
Nhẫn đông đằng (dây kim ngân) 80g. Cách dùng: thêm 400ml nước sắc còn 200ml, chia uống 2 lần sáng và chiều, mỗi liệu trình là 15 ngày, giữa các liệu trình nghỉ 2-3 ngày. Đã điều trị 22 ca, kết quả lành cơ bản 12 ca, giảm nhẹ nhiều 6 ca, không tác dụng 4 ca.(TDĐTĐ)
* Bản lam căn trị viêm gan truyền nhiễm
Sử dụng Bản lam căn 40g sắc uống mỗi ngày 1 thang hoặc Bản lam căn 20-40g, Bồ công anh 20-40g, sắc uống mỗi ngày 1 thang thêm đường hoà uống, một liệu trình từ 15-20 ngày. Đã sử dụng độc vị Bản lam căn điều trị 8 ca đều lành bệnh, bình quân sau 6 ngày các chứng trạng hết, men gan khôi phục sau 15,7 ngày, gan hết sưng sau 13 ngày, thuốc có hiệu lực tốt hơn Nhân trần cao thang. Sử dụng phối hợp với Bồ công anh điều trị 50 ca, qua điều trị 1 liệu trình có hơn nửa số bệnh nhân lành, chức năng gan khôi phục bình thường, số bệnh nhân còn lại sau 2 liệu trình điều trị lành bệnh và chức năng gan khôi phục bình thường, hiệu suất trị liệu đạt 92%.(TDĐTĐ)
* Khổ sâm trị viêm gan truyền nhiễm cấp tính
Mỗi ngày sử dụng bột Khổ sâm (Sophora flavescens Ait.) 4g làm viên nang hoặc viên hoàn chia làm 4 lần uống trong ngày. Đã điều trị 19 ca, trung bình vàng da lành sau 12,6 ngày, thời gian ngắn nhất là 3 ngày, các chứng trạng được cải thiện, gan hết sưng và chức năng khôi phục khá nhanh. Trong quá trình điều trị có thể phối hợp thuốc bảo vệ gan và biện chứng luận trị gia giảm để tăng hiệu quả trị liệu.(TDĐTĐ)
* Nghệ trắng trị viêm gan cấp tính truyền nhiễm
Sử dụng bột Nghệ trắng (Uất kim) (Curcuma aromatica Salisb.) mỗi lần uống 5g, ngày uống 3 lần. Đã điều trị 33 ca trong đó có 22 ca cấp tính, 11 ca mạn tính, kết quả lành bệnh 21 ca, bệnh giảm nhẹ 11 ca, không hiệu quả 1 ca, liệu trình điều trị trung bình là 31 ngày. Sau khi điều trị, men gan hạ xuống đến mức bình thường 18 ca, giảm nhẹ 9 ca. Trong khi sử dụng thuốc không có tác dụng phụ.(TDĐTĐ)
* Cốt khí củ trị viêm gan vàng da truyền nhiễm cấp tính
Sử dụng dạng thuốc sắc Cốt khí củ mỗi ngày 40g thuốc khô (dùng thuốc tươi tăng liều, trẻ em dùng giảm liều) sắc uống 2-3 lần trong ngày. Dùng dạng viên cao, mỗi viên có 1,5g dược liệu, ngày uống 3 lần, mỗi lần 3 viên. Một số bệnh nhân sử dụng thêm glucoza, vitamin C nhưng hiệu quả cũng không khác nhau so với số bệnh nhân chỉ dùng Cốt khí củ. Đã điều trị 300 ca, hiệu suất đạt trên 90%, lành bệnh đạt 80%. Thống kê kiểm tra 251 ca, số ngày lành bệnh trung bình là 34,7 ngày. Kiểm tra 53 ca sau 7 ngày ăn uống bình thường, sau 23 ngày gan hết sưng, sau 12 tháng không tái phát. Trong khi dùng thuốc có số ít bệnh nhân lợm giọng, buồn nôn nhẹ, ngực bụng khó chịu nhưng không ảnh hưởng đến quá trình điều trị.
Một nghiên cứu khác trị trẻ sơ sinh vàng da
Sử dụng Si rô Cốt khí củ (Hổ trượng căn-Reynoutria japonica Houtt., Polygonum cuspidatum Sicb et Zucc., Polygonum reynoutria Makino.) 50% một lần uống 5ml, ngày cho uống 2 lần. Đã điều trị 175 ca, sau 7 ngày lành 151 ca, chiếm 86,8%. (TDĐTĐ)
* Cá chạch trị viêm gan truyền nhiễm
Cá chạch (Misgurnus anguillcaudatus Cantor.) nuôi trong nước 1 ngày, đem mổ bỏ tạng phủ, gan, ruột, sấy khô ở nhiệt độ dưới 1000C, tán bột, uống mỗi lần 10g, ngày uống 3 lần. Đã điều trị 40 ca, lành bệnh 24 ca, gan hết sưng, chức năng gan khôi phục bình thường, 8 ca lành cơ bản, 3 ca bệnh giảm nhẹ, 5 ca không có hiệu quả. Sử dụng thuốc bột điều trị 20 ca viêm gan truyền nhiễm, chia làm 2 lô điều trị . Kết quả lô dùng bột cá Chạch lành bệnh 7 ca, ngày điều trị trung bình là 38 ngày. Bột cá Chạch có tác dụng hạ men gan, trừ vàng da có hiệu quả, nhất là đối với bệnh cấp tính, chức năng gan khôi phục nhanh hơn so với lô đối chiếu. Đối với bệnh viêm gan mạn tính kéo dài hiệu quả điều trị tốt.(TDĐTĐ)
(Còn nữa)
Phan Văn Chiêu (CTQ số 96)