Mật ong là sản phẩm dinh dưỡng hoàn hảo nên được xếp vào hạng vật phẩm quý giá để tiến cống triều đình; là thực phẩm phải có để tế thần của người Hy Lạp.
Mật ong không những là sản phẩm dinh dưỡng quý báu của con người mà còn là nguyên liệu quan trọng không thể thiếu trong y dược.
Mật ong có từ bao giờ ?
Sử sách ghi lại thì xa lắm, có lẽ chúng xuất hiện cùng với sự xuất hiện của hệ thực vật hai lá mầm. Con người đi săn bắn thú để ăn thịt và lấy mật ong về làm thực phẩm và gia vị. Lúc đầu người ta gọi là “Thạch mật, Nha mật, Phong mật”, ngày nay gọi là Mật ong. Đây là vật phẩm quý giá của từng vùng để tiến cống triều đình ở các nước phương đông. Ở Trung Đông, các nhà khảo cổ tìm thấy trong Kim Tự Tháp những âu chứa đầy Mật ong vẫn nguyên chất chưa hề thay đổi mùi vị và công dụng; người ta còn dùng Mật ong để ướp xác các quân vương nữ chúa để tồn tại cùng thời gian. Phụ nữ Hy Lạp có làn da mịn màng, nhan sắc kiều diễm có lẽ liên quan mật thiết với mật ong vì họ thường xuyên bôi mật ong lên da.
Ong mật - bà mối “mát tay” nhất của thực vật
Mùa xuân, cây cối đâm chồi, nảy lộc, ra hoa và kết trái nhiều nhất. Khi hoa nở, phấn hoa trên đầu chỉ nhị nở bung ra nhưng vẫn dính với nhau bởi lớp sáp, đầu nhụy cũng nở bung và có nhiều nhựa dính. Để kết trái được nhiều, hoa khoe sắc sặc sỡ và hũ mật bé tí thơm phức ở dưới đáy bao hoa quyến rũ những chú ong - những ông tơ, bà mối. Ong mật có thị giác và khứu giác đặc biệt để xác định màu hoa ở rất xa và mùi thơm của hoa với nồng độ cực thấp. Khi ong chui vào ống hoa để hút mật, phấn hoa sẽ bám vào chân và thân ong rồi đưa nhiều phấn hoa lên nhụy hoa, thế là phần đầu của sự thụ phấn đã hoàn thành. Thực hiện xong nhiệm vụ ông tơ bà mối, ong có được túi mật và 2 cục phấn bé xíu gắn ở khoeo chân sau mang về nhà. Ong và thực vật có sự hòa hợp rất khéo léo mà các côn trùng khác không có được trong việc truyền phấn đến nhụy hoa.
Mật ong và “Tuần trăng mật”: Người Ai Cập và Hy Lạp còn dùng Mật ong cho lên men thành rượu và rượu này là đặc sản của từng địa phương. “Tuần trăng mật” hay “Tháng mật” bắt nguồn từ tập tục sống của dân tộc German: Các cặp vợ chồng mới cưới cùng nhau tận hưởng rượu Mật ong và sống ngọt ngào tình cảm yêu thương trong một tháng.
Mật ong, sản phẩm dinh dưỡng hoàn hảo nhất
Mật ong chứa 80% đường, chủ yếu là glucose, levulose…; loại đường kép (saccharose, mantose…) có rất ít, thường dưới 5%, nếu có nhiều hơn là loại mật của ong nuôi bằng đường mía hoặc pha trộn đường mía - loại mật chất lượng thấp. Nhiệt lượng từ mật ong sản sinh ra rất cao (100g mật cho 328 - 335 calo) nên là sản phẩm cực tốt cho bổ khí tăng lực.
Mật ong là kho vitamin và khoáng chất đã hoạt hóa: Mật ong có chứa 0,4% protid và acid amin; 5,1mg%Ca; 7,2mg%P; 0,46mg%Fe; 2,9mg%Mg; 0,004mg%B1; 0,04mg%B2; 0,2mg% vitamin PP; 0,02mg%B6; 70mcg% acid panthotenic; Các men: lipaza, galctaza, diastaza…; acid hữu cơ: acid acetic, acid malic, acid tactric, acid focmic… Ngoài các thành phần trên, có ít phấn hoa, sáp, một số chất độc nếu hút mật ở cây có độc và tinh dầu đặc trưng cho cây: mật ong bạc hà, mật ong nhãn, mật ong cafe, mật ong tràm. Lượng vitamin và khoáng chất trong mật ong nếu so với một số thực phẩm chức năng khác thì không cao nhưng là các loại vitamin và khoáng chất đã hoạt hóa để khi trứng ong nở thành nhộng chúng sử dụng đường, vitamin và khoáng chất để phát triển thành ong con trước khi cắn tổ bay đi. Không thực phẩm chức năng nào có thể làm được việc đó. Mật ong là chất dẫn tốt nhất, có vitamin B6 để làm đẹp và khỏe cơ bắp; vitamin B12kết hợp với sắt tăng cường sản xuất máu, chống thiếu máu rất hiệu quả; acid panthotenic có tác dụng thúc đẩy sự phát dục, chống lão hóa và phòng bệnh cho người lớn; B1, B2, B12 thúc đẩy trao đổi chất, chống vữa xơ động mạch, làm giảm tích mỡ chống béo phì...
Mật ong vừa là thuốc vừa là thực phẩm hoàn hảo nhất:
Mật ong vị ngọt, tính bình, không độc; vào tâm, can, tỳ, vị và đại tràng, có tác dụng bổ dưỡng, dễ tiêu, kháng khuẩn, làm se nên dùng làm thuốc chữa sốt, cảm, kháng khuẩn, tiêu sưng; có tác dụng hỗ trợ chính khí trong bệnh có hệ thống và mạn tính: tiểu đường, viêm khí quản mạn tính, viêm thần kinh da, trúng gió, viêm gan, mất ngủ, suy nhược thần kinh… Trẻ em ăn mật ong sẽ hỗ trợ sự trưởng thành, phát dục và tăng cường thể chất tốt hơn. Người già ăn mật ong có thể làm chậm quá trình lão hóa và kéo dài tuổi thọ. Nhiều công trình nghiên cứu cho thấy: mật ong hỗ trợ và chữa nhiều bệnh nan y. Với các giá trị thượng phẩm trên, mật ong được coi là linh đơn kéo dài tuổi thanh xuân và trường thọ.
BS. Tiểu Lan
