Cúc vạn thọ được nhập trồng làm cảnh vào nước ta từ lâu đời. Có 2 loài: loài cao lớn là cúc vạn thọ kép và loài thấp lùn là cúc vạn thọ đơn thuộc họ Cúc. Vốn mang sẵn ý nghĩa ngay trong chính tên của mình cúc vạn thọ là hình ảnh trường sinh của cuộc sống. Người phương Đông coi cúc vạn thọ là biểu tượng của hạnh phúc vĩnh hằng. Tính lâu bền và thời gian lưu giữ vẻ đẹp của nó dài hơn nhiều loài hoa khác.
Trong y học, cúc vạn thọ là một loài hoa xuân có nhiều đóng góp trong việc bảo vệ sức khỏe và phòng chống bệnh tật. Dược liệu có vị đắng cay, mùi thơm, tính mát, không độc có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, tiêu đờm, làm se, giảm đau, trừ giun sán, được dùng trong những trường hợp sau:
Chữa kiết lỵ: hoa cúc vạn thọ 20g giã nát trộn với ít đường hấp cơm dùng uống. Bột hoa chấm vào chỗ đau chữa đau nhức răng. Cao nước của hoa có tác dụng trên vi khuẩn gram dương. Cao lỏng từ rễ lại dùng nhuận tràng. Nước sắc hoặc nước hãm cả cây chữa tê thấp, nhiễm lạnh, viêm phổi, giun sán.
Chữa hen: Dùng phối hợp cúc vạn thọ 20g phối hợp với rau cần trôi, củ tầm sét, thài lài tía, nhân trần, rễ bạch đồng nữ, tinh tre mỡ mỗi thứ 10g thái nhỏ phơi khô sắc với 400ml nước còn 100ml uống làm 2 lần trong ngày.
Thuốc bổ dưỡng tăng cường thị lực: hoa cúc vạn thọ 20g, gan gà 50g băm nhỏ nấu ăn.
Chữa ho gà: hoa cúc vạn thọ 20g, hoa đu đủ đực 10g, húng chanh 10g, đường phèn 20g. Tất cả dùng tươi rửa sạch giã nhỏ cho vào bát cùng đường phèn. Hấp cách thủy trong 10-15 phút. Để nguội, nghiền nát, thêm nước gạn uống làm 2-3 lần trong ngày.
Dùng ngoài: lá cúc vạn thọ để tươi rửa sạch giã nát đắp chữa bỏng, mụn nhọt và ép lấy nước chữa đau tai. Hoa cúc vạn thọ phối hợp với kim ngân hoa, lá đại bi lượng mỗi thứ 30g rửa sạch chữa đắp viêm vú, lở loét.
DS. Đỗ Huyền Hoa
