Theo quan niệm của y học cổ truyền, tiết thu, dương khí dần dần thu liễm bế tàng, âm khí từ từ tăng trưởng, thời tiết chuyển dần từ nóng sang lạnh, là giai đoạn quá độ của “dương tiêu âm trưởng”.
Lúc này, mưa ít gió nhiều, độ ẩm trong không khí giảm đi, “Táo” với đặc tính khô hanh là chủ khí, dễ gây hao tổn chất dịch trong nhân thể. Bởi thế nhiều người nghĩ rằng mùa thu không nên uống rượu, kỳ thực quan niệm đó là không chính xác. Bởi lẽ, theo kinh nghiệm dưỡng sinh của người xưa, mùa nào cũng có thể uống rượu nhưng vấn đề là ở chỗ nên chế biến và chọn dùng loại rượu nào cho phù hợp, để vừa đạt mục đích lấy rượu làm vui lại vừa có lợi cho sức khoẻ.
Cũng như ẩm thực cổ truyền nói chung, việc dùng rượu trong mùa thu phải tuân thủ nguyên tắc “thu đông dưỡng âm”, “phòng táo giữ âm, tư thận nhuận phế”, nghĩa là phải chú ý bổ xung đầy đủ chất dịch cho cơ thể, trọng dụng những đồ ăn thức uống có công dụng dưỡng âm nhuận táo. Dưới đây xin được giới thiệu một vài loại rượu dưỡng sinh mùa thu để bạn đọc có thể tham khảo và chọn dùng khi cần thiết.
Rượu hoàng tinh
Hoàng tinh 20g
Rượu trắng 500ml
Hoàng tinh rửa sạch thái phiến, cho vào túi vải buộc kín rồi thả ngâm trong rượu, sau nửa tháng có thể dùng được. Uống mỗi ngày hai lần, mỗi lần từ 10 - 20ml.
Công dụng: Kiện tỳ, nhuận phế, bổ thận. Dùng thích hợp cho những người tỳ vị hư yếu, chán ăn mệt mỏi, ho khan lâu ngày, lưng đau gối mỏi, đầu choáng mắt hoa. Với trường hợp đại tiện lỏng loãng, ho khạc đờm nhiều thì không nên dùng.
Rượu vừng đen
Vừng đen 50g
Rượu trắng 500ml
Vừng đen đãi sạch, để khô rồi đem ngâm với rượu trong bình kín, sau nửa tháng thì dùng được. Uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần từ 10 - 20ml.
Công dụng: Bồi bổ can thận nhuận dưỡng tỳ phế, nâng cao sức khoẻ và chống lão hoá. Dùng thích hợp cho những người bị chứng can thận phế âm hư biểu hiện bằng các triệu chứng hay đau đầu, hoa mắt chóng mặt, lưng đau gối mỏi, râu tóc bạc sớm, ho khan ít đờm, đại tiện táo kết. Với trường hợp đại tiện lỏng loãng không nên dùng.
Rượu cúc hoa
Cúc hoa 50g
Rượu trắng 500 ml.
Cúc hoa rửa sạch, để ráo cho vào bình ngâm rượu, sau 10 ngày có thể dùng được. Uống mỗi ngày hai lần, mỗi lần từ 10 - 20ml.
Công dụng: Thanh can, làm sáng mắt, giải cảm phong nhiệt. Dùng thích hợp cho những người hay bị cảm mạo phát sốt, hay đau đầu, hoa mắt, chóng mặt và có cảm giác bốc lên đầu, thị lực giảm sút.
Rượu liên tử
Hạt sen 50g
Rượu trắng 500ml
Hạt sen bỏ vỏ và tâm, đập vụn rồi đem ngâm với rượu trong bình kín, sau nửa tháng thì dùng được. Uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 10 đến 20ml.
Công dụng: Dưỡng tâm an thần, kiện tỳ chỉ tả, ích thận chỉ di. Dùng thích hợp cho những người bị mất ngủ hay hồi hộp đánh trống ngực, di tinh, đái dầm, xuất tinh sớm, phụ nữ bị khí hư, đi lỏng do tỳ vị hư yếu. Với trường hợp đại tiện táo kết không nên dùng.
Rượu nhân sâm kỷ tử
Nhân sâm 10g
Kỷ tử 20g
Rượu trắng 500ml
Nhân sâm thái phiến, Kỷ tử rửa sạch cho vào bình kín ngâm với rượu, sau nửa tháng có thể dùng được. Uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 10 đến 20ml.
Công dụng: Đại bổ nguyên khí, dưỡng can làm sáng mắt. Dùng thích hợp cho những người bị chứng khí hư với những biểu hiện cụ thể như khó thở, ngại nói dễ đổ mồ hôi (phế khí hư); chán ăn, chậm tiêu, da nhợt, tay chân teo nhẽo, sa dạ dày, sa trực tràng (tỳ khí hư); lưng đau gối mỏi, tiểu tiện nhiều lần về đêm, khả năng tình dục sút kém (thận khí hư); hay hồi hộp, đánh trống ngực, mất ngủ, môi nhợt (tâm khí hư).
Rượu hà thủ ô
Hà thủ ô 150g
Rượu trắng 500ml
Hà thu ô rửa sạch, thái vụn, ngâm với rượu trong bình kín, sau 15 đến 20 ngày có thể dùng được. Uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần từ 10 - 20ml.
Công dụng: bổ thận ích tinh, tư âm dưỡng huyết, chống lão hoá. Dùng thích hợp cho những người can thận bất túc, biểu hiện bằng những dấu hiệu: đầu choáng tai ù, mất ngủ hay quên, râu tóc bạc sớm, di tinh, liệt dương. Trong y học hiện đại là bệnh suy nhược thần kinh, thiếu máu, sơ vữa động mạch, cao huyết áp, táo bón kinh niên...
Rượu dâu
Quả dâu chín 200g
Rượu trắng 500ml
Hai thứ ngâm trong bình kín, sau nửa tháng có thể dùng được. Uống mỗi ngày 2 lần mỗi lần 10-20ml.
Công dụng: Thanh nhiệt, nhuận phế, tư âm dưỡng huyết. Dùng thích hợp cho những người âm hư biểu hiện bằng những triệu chứng: môi khô, miệng khát, có cảm giác hâm hấp sốt về chiều, lòng bàn tay bàn chân nóng, ho khan, hay ra mồ hôi trộm, đại tiện lỏng, tiểu tiện sẻn đỏ.
Rượu tây dương sâm
Tây dương sâm 50g
Rượu trắng 500ml
Tây dương sâm thái phiến, ngâm với rượu trong bình kín, sau nửa tháng có thể dùng được. Uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần từ 10 - 20ml.
Công dụng: Bổ khí dưỡng âm thanh nhiệt. Dùng thích hợp cho những người khí âm lưỡng hư biểu hiện bằng những triệu chứng: mệt mỏi, miệng khô, khó thở, họng khô, ho khan, hay có cảm giác hơi sốt về chiều, đổ mồ hôi trộm. Với trường hợp đau bụng đi lỏng do lạnh không nên dùng.
Ngoài ra, một số loại rượu khác cũng rất thích hợp trong mùa thu như rượu Sa sâm, rượu Bạch linh, rượu ý dĩ khiếm thực, rượu Anh đào, rượu Mạch môn... Tuy nhiên, một điều cần lưu ý là khi uống phải tuân thủ đúng liều lượng, không nên quá chén mà lợi bất cập hại.
Hoàng Khánh Toàn
Caythuocquy.info.vn
