Phế âm hư gặp ở người suy nhược do lao phổi, hen phế quản, viêm khí phế quản mạn,… Phế âm hư làm tân dịch bị suy giảm gây ho không có đờm, đờm ít vàng và dính, ngứa họng, tiếng nói khàn, mạch tế sác, chất lưỡi đỏ, ít rêu.
Nếu âm hư nhiều, hư hỏa bốc lên, người bệnh sốt về chiều, hai gò má đỏ, khát nước, đờm có máu, chất lưỡi đỏ, rêu ít, mạch tế sác (lao). Xin giới thiệu một số món ăn thuốc hỗ trợ chữa chứng này.
Siro bối mẫu quả la hán: Xuyên bối mẫu 10g, quả La hán 1 quả. La hán nghiền vụn, nấu chín kỹ cùng Xuyên bối mẫu và đường mật lượng thích hợp, chia 2 lần ăn trong ngày. Dùng cho người viêm họng khô có sốt, ho khan ít đờm, lao phổi, viêm khí phế quản.
Siro bạch quả mật ong: Bạch quả 10g, lùi hoặc rang chín, bóc bỏ vỏ cứng, đổ nước nấu chín, thêm mật ong khuấy đều. Ăn mỗi tối một lần, dùng cho người hen phế quản, lao phổi có ho suyễn.
Lê hấp đường phèn bối mẫu: Lê to 1 quả, Xuyên bối mẫu 3g, Đường phèn 6g. Lê gọt vỏ, tách bỏ hạt, Xuyên bối mẫu tán bột, hầm chín, ăn. Thích hợp cho người viêm khô khí phế quản ho ít đờm, lao phổi ho khan, ho gà, ho do dị ứng, viêm họng.
Mứt hồng tẩm thanh đại hạnh nhân: Hồng 1 quả, Hạnh nhân 40 hạt, bột Thanh đại 3g. Hồng đã chế thành mứt; dùng sáp ong sao Hạnh nhân cho vàng tán mịn, trộn với bột thanh đại làm bánh, bổ hồng ra, cho bánh Hạnh nhân thanh đại vào, dùng giấy ướt bao gói lại, nướng chín, ăn. Dùng tốt cho người lao phổi, giãn phế quản bị khái huyết.
Cháo hòa nước sinh địa: nước ép Sinh địa hoàng 300ml hòa vào cháo gạo vừa chín, khuấy đều ăn khi đói. Dùng cho người viêm khô khí phế quản, giãn phế quản, ho ra máu do lao phổi.
Chè trứng gà ngân nhĩ sa sâm: trứng gà 2 quả, Ngân nhĩ (Mộc nhĩ trắng) 10g, Sa sâm 15g, đường trắng vừa đủ. Nấu chè, ăn khi nguội. Dùng cho người ho khan, sốt nóng ít đờm (lao phổi, giãn phế quản, viêm khí phế quản).
Mướp tươi ép nước: Mướp tươi ép lấy nước, thêm Mật ong khuấy đều uống. Dùng tốt cho người bị ho gà, lao phổi, viêm khí phế quản dị ứng ho thành cơn dài ngày.
Hoàng tinh nấu đường phèn: Hoàng tinh tươi 60g nấu chín nhừ, thêm Đường phèn 30g. Dùng cho người lao phổi, khái huyết, khí hư, huyết trắng.
Bột tắc kè: Tắc kè 1 đôi, Phổi dê 50g, Mạch môn 15g, rượu một chén (30 - 50 ml). Tắc kè tẩm giấm sao cho chín vàng, tán bột. Phổi dê sấy khô tán bột. Mạch môn nướng chín khô tán bột. Tất cả trộn đều, mỗi lần ăn lấy 9g bột mịn cho vào chén rượu, đun nhỏ lửa cho sôi lăn tăn, khuấy đều, ngày 1 - 2 lần. Dùng cho người ho khan do viêm khí phế quản, lao phổi.
Yến sào kỷ tử hấp đường: Yến sào 10g, Kỷ tử 15g, Đường phèn 100g. Yến sào ngâm rửa sạch, cho nước đun sôi cho nở ra, cùng kỷ tử và đường kính, lượng nước thích hợp, đun cách thuỷ 30 phút. Dùng cho người viêm phế quản mạn, lao phổi, giãn phế quản.
Lô căn hoàng cầm ẩm: rễ sậy tươi 150g (rửa sạch, cắt đoạn), Hoàng cầm 15g, nấu lấy nước pha thêm chút đường uống. Ngày làm 1 lần, chia 3 lần uống sáng, chiều, tối. Dùng cho người viêm giãn khí quản, lao phổi có khái huyết.
BS. Tiểu Lan
