Trong hoàn cảnh nhịp sống nhanh và căng thẳng như hiện nay, suy nhược thần kinh là một trạng thái bệnh lý thường gặp và đang có xu hướng gia tăng. Cũng bởi vậy, các chủng loại thuốc an thần và giảm đau ngày càng trở nên phong phú và hết sức cần thiết.
Trong hoàn cảnh nhịp sống nhanh và căng thẳng như hiện nay, suy nhược thần kinh là một trạng thái bệnh lý thường gặp và đang có xu hướng gia tăng. Cũng bởi vậy, các chủng loại thuốc an thần và giảm đau ngày càng trở nên phong phú và hết sức cần thiết.
Tuy nhiên, không hiếm trường hợp, hiệu quả trị liệu của các tân dược này tỏ ra không làm vừa lòng người bệnh, thậm chí còn gây ra các tác dụng không mong muốn và tạo nên trạng thái phụ thuộc thuốc rất bất lợi. Lúc này, các biện pháp mang đậm tính tự nhiên của y học cổ truyền được nhiều người bệnh tìm đến, trong đó có việc sử dụng các món ăn – bài thuốc (dược thiện) có công dụng an thần, giảm đau, hạn chế căng thẳng… thông qua cơ chế đặc thù mà đông y gọi là tái lập cân bằng âm dương. Bài viết này xin được giới thiệu một số ví dụ điển hình để bạn đọc có thể tham khảo và vận dụng khi cần thiết.
Bài 1: Trứng chim cút 4 quả, Hạt sen 15g, Long nhãn 10g. Trứng chim luộc chín bỏ vỏ, hạt sen bỏ tâm, long nhãn rửa sạch. Tất cả cho vào nồi ninh trong 30 phút, chế thêm một chút đường phèn, ăn cái uống nước.
Công dụng: kiện kỳ ích khí, dưỡng huyết an thần.
Dùng cho những người bị suy nhược thần kinh thuộc thể Tâm tỳ lưỡng hư biểu hiện bằng các triệu chứng như: sắc mặt nhợt nhạt, mệt mỏi như mất sức, có cảm giác khó thở, mất ngủ, giấc ngủ hay mê mộng, dễ hồi hộp, trí nhớ giảm sút, chán ăn, miệng nhạt, chất lưỡi nhợt… Trong bài, long nhãn và hạt sen là hai vị thuốc có công dụng dưỡng tâm an thần, phối hợp với trứng chim cút có tác dụng bồi bổ phủ tạng.
Bài 2: Não lợn 1 bộ, Thiên ma 10g, Hồng táo 4 quả. Thiên ma rửa sạch thái vụn, hồng táo bỏ hạt, não lợn loại bỏ màng và gân máu, tất cả cho vào bát, chế vừa nước rồi đem hấp cách thuỷ trong 2 giờ, cho thêm gia vị, ăn nóng.
Công dụng: khứ đầu phong, chỉ huyễn vượng (làm hết đau đầu và chóng mặt).
Dùng cho người bị suy nhược thần kinh thuộc thể Can dương nhiễu động biểu hiện bằng triệu chứng đau nặng đầu, ù tai, hoa mắt chóng mặt, tinh thần bức bối, dễ cáu giận, mặt đỏ, mắt đỏ, ngủ ít hay mê, đại tiện táo, tiểu tiện vàng đỏ, thích uống nước lạnh… Theo nghiên cứu hiện đại, thiên ma có tác dụng trấn tĩnh, giảm đau, chống co giật. Não lợn được dùng theo quan niệm “lấy tạng bổ tạng” của y học cổ truyền.
Bài 3: Bạch chỉ 10g, Bạch linh 30g, Trần bì 8g, Bán hạ chế 12g, Ý dĩ 50g. Sắc bạch chỉ, bạch linh, trần bì và bán hạ trong nửa giờ rồi bỏ bã lấy nước ninh với ý dĩ thành cháo, chế thêm gia vị, chia ăn vài lần trong ngày.
Công dụng: khứ phong hoá đàm, giáng trọc chỉ thống.
Dùng cho người bị suy nhược thần kinh thuộc thể Tỳ hư đàm trệ biểu hiện bằng các triệu chứng như đau nặng đầu, mình mẩy nặng nền, đầu choáng mắt hoa, ngực bụng đầy trướng, hay có cảm giác lợm giọng buồn nôn, đại tiện lỏng nát, rêu lưỡi trắng dày, miệng nhạt… Bạch chỉ có tác dụng ôn táo trừ thấp, giảm đau và làm nhẹ đầu óc; Bạch linh kiện kỳ trừ thấp, định tâm an thần; Trần bì và Bán hạ chế hành khí kiện vị, táo thấp hoá đàm; Ý dĩ bổ tỳ, trừ thấp. Các vị thuốc phối hợp với nhau tạo nên công năng khứ phong hoá đàm, giáng trọc chỉ thống.
Bài 4: Rùa 1 con nặng chừng 250g, Bách hợp 30g, Hồng táo 10 quả. Rùa làm thịt, bỏ mai, đầu và nội tạng, rửa sạch, chặt miếng; bách hợp rửa sạch, hồng táo bỏ hạt. Tất cả cho vào nồi hầm nhừ trong hai giờ, chế thêm gia vị, chia ăn vài lần trong hai ngày.
Công dụng: tư âm dưỡng huyết, điều bổ tâm thận.
Dùng cho người bị suy nhược thần kinh thuộc thể Âm hư hoả vượng biểu hiện bằng các triệu chứng như đầu choáng mắt hoa, tai ù tai điếc, lưng đau gối mỏi, môi khô miệng khát, tâm trạng bồn chồn bất an, lòng bàn tay bàn chân nóng, đại diện táo kết, tiểu tiện sẻn đỏ, nam giới di mộng tinh, nữ giới kinh nguyệt không đều, chất lưỡi đỏ… Rùa có công dụng tư thận ích âm, dưỡng huyết bổ hư, Bách hợp thanh tâm, tư nhuận, an thần, Hồng táo bổ trung ích khí, dưỡng huyết an thần.
Bài 5: Thịt gà ác 150g, Nhân sâm 10g, Nhung hươu 3g. Thịt gà rửa sạch thái mỏng, nhân sâm tán vụn, tất cả cho vào bát, chế nước vừa đủ rồi đem hấp cách thuỷ trong 3 giờ, cho thêm gia vị, chia ăn vài lần trong ngày.
Công dụng: song bổ khí huyết, cường tráng ích tinh.
Dùng cho người bị suy nhược thần kinh thuộc thể Âm dương khí huyết hư tổn, tạng phủ thất dưỡng biểu hiện bằng triệu chứng mệt mỏi nhiều, sợ lạnh, hay đổ mồ hôi cả khi thức lẫn khi ngủ, đầu choáng mắt hoa, tâm phiền bất an, ngủ kém hay mộng mị, dễ hồi hộp lo sợ, nam giới di mộng tinh, xuất tinh sớm, liệt dương; nữ giới kinh nguyệt không đều, khó thụ thai.
Trong bài, nhân sâm đại bổ nguyên khí, dưỡng tâm an thần; nhung hươu bổ nguyên dương, ích khí huyết, cường tinh tuỷ; thịt gà ác bổ dưỡng âm huyết, tăng tinh sinh tuỷ, điều dưỡng ngũ tạng. Ba vị phối hợp với nhau tạo nên công năng bổ dưỡng khí huyết, điều hoà âm dương, cải thiện chức năng các tạng phủ.
Xuân Mai (Hoàng Khánh Toàn)
Caythuocquy.info.vn
