Đông y dùng dạ dày lợn chữa bệnh như thế nào?

Đăng bởi Nguyễn Vân Anh vào lúc 19/09/2018

Theo Y học cổ truyền, dạ dày lợn vị ngọt, tính ấm, có công dụng kiện tỳ ích vị, bổ hư nhược, ngoài các bệnh lý dạ dày còn được dùng chữa trị nhiều chứng bệnh khác như suy nhược cơ thể, thiếu máu, viêm gan vàng da, xơ gan, đái đường, rối loạn tiểu tiện, sa tử cung, di tinh, trẻ em suy dinh dưỡng, chứng ra mồ hôi nhiều ban đêm… Kết quả nghiên cứu hiện đại cho thấy, dạ dày lợn rất giàu chất đạm, đường, mỡ, các nguyên tố vi lượng và các vitamin A, B1 và B2. Ngoài ra còn có một số men như pepsin, gastrin và gastric mucoitin.

Dạ dày lợn là một trong những phủ tạng động vật được dùng để chữa bệnh và bồi dưỡng sức khoẻ sớm nhất và thông dụng nhất trong y học cổ truyền phương Đông. Trong cơ thể động vật có vú nói chung và con người nói riêng, dạ dày được cổ nhân coi là “cái bể chứa thủy cốc”, có công dụng thu nhận và làm chín nhừ thức ăn. Khi dạ dày bị bệnh thì quá trình tiêu hoá đồ ăn thức uống bị trở ngại, phát sinh các chứng như đau bụng, chán ăn, đầy bụng, chậm tiêu, buồn nôn, đi lỏng, cơ thể gầy sút, mệt mỏi… Trên cơ sở học thuyết “đồng khí tương cầu” và “dĩ tạng bổ tạng” (lấy tạng bổ tạng), khi cơ thể con người bị các bệnh lý tiêu hao nói chung và dạ dày nói riêng, cổ nhân đã dùng dạ dày của một số động vật như trâu, bò, gà, nhím và đặc biệt là dạ dày lợn để làm thuốc chữa trị dưới dạng các món ăn - bài thuốc.
Dưới đây, xin được giới thiệu một số ví dụ điển hình để độc giả có thể tham khảo và vận dụng khi cần thiết.

Viêm dạ dày mạn tính
Bài 1: Dạ dày lợn 1 cái, Bạch truật 30g, Gừng tươi 10g, gạo tẻ 100g. Dạ dày lợn rửa sạch thái miếng; Bạch truật và Gừng tươi rửa sạch, thái phiến sắc kỹ lấy nước rồi ninh cùng với gạo và dạ dày lợn thành cháo, thêm đủ gia vị, chia ăn vài lần trong ngày.
Công dụng: Kiện tỳ ích vị, dùng cho những người bị viêm dạ dày mạn tính thể tỳ vị hư nhược biểu hiện bằng các triệu chứng đau bụng âm ỉ, chườm nóng thì đỡ đau, ăn kém, đầy bụng, chậm tiêu, đi lỏng…

Bài 2: Dạ dày lợn 1 cái, Hạt tiêu 9 - 15g. Cho vào nồi Dạ dày lợn làm sạch, Hạt tiêu đập vụn bỏ vào trong dạ dày rồi dùng chỉ khâu lại. Dùng lửa nhỏ hầm chín, khi chín thêm gia vị, uống nước hầm và ăn dạ dày, 2 - 3 ngày dùng một lần. Nếu không có Hạt tiêu có thể dùng Sa nhân 15g thay thế.
Công dụng: Bổ tỳ kiện vị, ôn dương thông mạch, dùng cho những người bị viêm dạ dày mạn tính thể tỳ vị hư hàn.

Loét dạ dày tá tràng
Bài 1: Dạ dày lợn 1 cái, Tiểu hồi hương (sao) 15g, Hà thủ ô 60g. Làm sạch Dạ dày lợn. Hà thủ ô thái nhỏ, Tiểu hồi đập vụn, hai thứ cho vào túi vải buộc lại rồi đem hầm cùng dạ dày cho thật nhừ. Khi được, bỏ túi vải ra, khi chín chế thêm gia vị, chia ăn vài lần trong ngày. Mỗi liệu trình dùng liên tục 12 ngày.
Công dụng: Kiện tỳ ích vị, ôn dương dưỡng huyết, dùng cho người bị loét dạ dày tá tràng thể tỳ vị hư nhược kèm theo tình trạng thiếu máu.

Bài 2: Dạ dày lợn 1 cái, Tảo hưu 20g. Làm sạch Dạ dày lợn. Tảo hưu thái vụn nhét vào trong dạ dày rồi dùng chỉ buộc kín miệng, đem hầm lửa nhỏ với 2500ml nước và một chút muối ăn. Khi cạn còn chừng 1500ml thì lấy Dạ dày, bỏ hết bã thuốc và dịch thuốc bên trong rồi lại tiếp tục cho vào nồi hầm thật nhừ, khi chín chế thêm gia vị, chia ăn vài lần trong ngày, chừng 3 - 4 ngày dùng 1 lần.
Công dụng: Thanh nhiệt trừ thấp, kiện tỳ ích vị, dùng cho những người bị loét dạ dày tá tràng thuộc thể thấp nhiệt biểu hiện bằng các triệu chứng như đau bụng có cảm giác nóng rát, cồn cào, ợ chua nhiều, mau đói, đại tiện táo kết, tiểu tiện sẻn đỏ….

Bài 3: Dạ dày lợn 1 cái, Chỉ xác 12g, Thanh bì 6g, Gừng tươi 4 lát. Thái miếng Dạ dày đã làm sạch; các vị thuốc khác đem sắc kỹ, lấy nước để hầm với Dạ dày cho thật nhừ, khi chín chế thêm gia vị, chia ăn vài lần trong ngày.
Công dụng: sơ can giải uất, kiện tỳ ích vị, dùng thích hợp cho những người bị viêm loét dạ dày tá tràng thuộc thể can khí uất trệ biểu hiện bằng các triệu chứng đau bụng, ngực sườn đầy ức, hay cáu giận, buồn nôn và nôn ra nước mật đắng, bụng đầy, chậm tiêu …

Rối loạn tiêu hoá, chậm tiêu, nôn mửa kéo dài
Bài 1: Dạ dày lợn 1 cái, Binh lang 10g, Gừng tươi 10g, Bạch truật 30g, Gạo tẻ 100g. Thái miếng Dạ dày đã làm sạch; sắc kỹ các vị thuốc để lấy nước ninh với gạo thành cháo, khi chín chế thêm gia vị, chia ăn vài lần trong ngày.
Công dụng: bổ trung ích khí, kiện tỳ hoà vị, dùng rất tốt cho những người mắc chứng chậm tiêu, hay đầy bụng do tỳ vị hư nhược.

Bài 2: Dạ dày lợn 1 cái, làm sạch, thái miếng; dùng túi vải bọc một chút Đinh hương, Nhục quế, Tiểu hồi và Gừng tươi rồi cho vào nồi ninh với Dạ dày và Gạo tẻ thành cháo, khi chín chế thêm gia vị và một chút Hành hoa, chia ăn vài lần trong ngày.
Công dụng: kiện tỳ hoà vị, giáng nghịch chỉ ẩu, dùng cho những người bị rối loạn tiêu hoá, hay đầy bụng, chậm tiêu….

Viêm đại tràng mạn tính
Bài 1: Dạ dày lợn 1 cái, Hạt sen 40 hạt, Gừng tươi 10g, gia vị vừa đủ. Dạ dày làm sạch rồi cho Hạt sen và Gừng vào trong, lấy chỉ khâu kín miệng rồi đem hầm thật nhừ, khi chín chế thêm gia vị, chia ăn hai lần trong ngày.
Công dụng: kiện tỳ ích vị, an thần chỉ tả, dùng rất tốt cho những người bị viêm đại tràng mạn tính thuộc thể Tỳ vị hư hàn.

Bài 2: Dạ dày lợn 1 cái, Gừng tươi 15g, Nhục quế 3g. Dạ dày làm sạch, thái miếng, ướp với Gừng tươi và Nhục quế rồi đem hấp cách thuỷ cho chín, chế thêm gia vị, chia ăn 2 lần trong ngày.
Công dụng: ôn trung kiện tỳ, dưỡng vị chỉ tả, dùng rất tốt cho những người bị viêm đại tràng mạn tính thuộc thể Tỳ vị hư hàn, đại tiện lỏng loãng.

Ung thư dạ dày
Bài 1: Dạ dày lợn 1 cái, Hoa hoè 12g, Ngọc trúc 12g, Gạo tẻ 100g. Dạ dày lợn làm sạch thái miếng; sắc kỹ Hoa hoè và Ngọc trúc lấy nước ninh với Dạ dày và Gạo tẻ thành cháo, khi chín chế thêm gia vị, chia ăn vài lần trong ngày.
Công dụng: ích vị dưỡng âm, bổ tỳ tán kết, dùng cho những người bị ung thư dạ dày thuộc thể Vị âm hư biểu hiện bằng các triệu chứng như môi khô miệng khát, đau rát vùng thượng vị, đại tiện táo, tiểu tiện sẻn đỏ, chất lưỡi đỏ, cơ thể hao gầy…

Bài 2: Dạ dày lợn 1 cái, Tỏi 100g, Trần bì 10g, Lạc 20g, Hạt tiêu 10g, gia vị vừa đủ. Dạ dày làm sạch, thái chỉ; Trần bì thái chỉ; Lạc và Tỏi giã nát. Dùng dầu thực vật xào qua tất cả các nguyên liệu rồi cho nước vào hầm kỹ, khi được chế thêm gia vị, chia ăn vài lần trong ngày.
Công dụng: Ôn trung kiện tỳ, dùng cho những người bị ung thư dạ dày thuộc thể tỳ vị hư hàn biểu hiện bằng các triệu chứng gầy yếu, mệt mỏi nhiều, bụng đầy đau nhưng thích xoa và chườm nóng, hay nôn ra nước trong, đại tiện lỏng, chất lưỡi nhợt, tay chân lạnh…

Hoàng Khánh Toàn (CTQ số 93)