Khi nói đến tác dụng tráng dương của con dê, người ta ít đề cập đến xương. Nhưng theo Đông y, xương dê tính ôn, vị cam, có thể bổ thận cường gân cốt.
Trong “Bản thảo cương mục” có ghi: “Tủy sống của dê bổ cốt hư, thông đốc mạch, trị đau lưng, kiết lỵ; Xương ống chân dê chủ tỳ nhược, thận hư không thể phóng tinh, tinh dịch đục”. Đối với người thận hư lao tổn, lưng gối nhức mỏi, sợ lạnh, gân cốt co rút đau nên ăn món này. Xin giới thiệu một số món canh từ xương dê.
Xương dê nấu thỏ ty tử: xương sống dê 1 bộ, thỏ ty tử 15g, nhục thung dung 15g. Xương dê chặt thành miếng, thỏ ty tử ngâm rượu 3 ngày, phơi khô, giã nát. Nhục thung dung ngâm rượu 1 đêm, gọt lớp vỏ thô, cho nước vừa phải hầm xương dê và nhục thung dung cho chín, trộn với bột thỏ ty tử, thêm gia vị đủ ăn. Ăn lúc đói. Công dụng: trị hư lao gầy ốm, lưng đau, gối đau, chân mỏi, váng đầu, hoa mắt, tiêu chảy lâu ngày.
Canh xương sống dê đậu phụ: xương sống dê 300g, đậu phụ 200g, lượng vừa gừng, hành thái nhỏ, hoa tiêu, đậu xị, muối, mì chính, nước dùng. Rửa sạch xương sống dê, chặt miếng, rửa sạch đậu phụ thái miếng 1cm. Đặt nồi lên bếp lửa, đổ nước dùng vào, lần lượt bỏ xương sống dê, hành, gừng, hoa tiêu, đậu xị vào. Sau khi nấu sôi cho đậu phụ vào, vớt hết bọt, lại dùng lửa nhỏ hầm 20 phút, nêm mì chính, muối là được. Công dụng: ích khí bổ hư, cố tinh xúc di (tinh), sinh tân nhuận táo, người xuất tinh sớm, di tinh do thận tinh bất túc gây ra, người lượng tinh dịch ít hoặc đóng cục.
Xương dê nấu thung dung: xương dê 500g, ba kích thiên 25g, nhục thung dung 25g, sinh khương 15 miếng. Rửa sạch xương dê, đập giập, cho vào nước sôi ngâm, chờ dùng rửa sạch ba kích thiên, nhục thung dung sinh khương. Cho toàn bộ nguyên liệu vào nồi, cho vào lượng vừa nước, sau khi dùng lửa to nấu sôi, chuyển sang lửa nhỏ hầm 2-3 giờ, nêm gia vị là được. Công dụng: bổ ích gan thận, cường tráng lưng gối, lưng gối teo yếu do gan thận hư, thể hình gầy yếu, lưng gối mỏi mềm, chi dưới vô lực, đi không vững, khi lên xuống cầu thang hoặc lao động thể lực càng cảm thấy hai gối đau mỏi, liệt dương tiểu nhiều lần, đại tiện táo kết.
BS. Phó Thuần Hương
