Ngoài trứng, thịt và cá... ra có những thực phẩm nào rất nguy hiểm nếu không được nấu chín hoặc tiệt trùng?
Giá đỗ
Giá phải được rửa sạch trước khi ăn, giống như tất cả các loại trái cây và rau quả khác. Tuy nhiên, rửa không loại bỏ hoàn toàn vi khuẩn từ mầm. Giá sống và nấu gần chín gây ra nhiều trường hợp ngộ độc thực phẩm do các vi khuẩn như E. coli, Salmonella, tụ cầu khuẩn và Listeria gây ra.
Nguy cơ ô nhiễm vi khuẩn cao khiến việc ăn giá đỗ sống không phù hợp với trẻ em, người già, phụ nữ mang thai và những người có hệ miễn dịch không tốt.
Khoai tây
Khoai tây sống - đặc biệt là những quả còn xanh - có thể có nồng độ solanine cao (một chất độc nguy hiểm). Khoai tây sống cũng chứa chất kháng dinh dưỡng. Mặc dù ta có thể loại bỏ hầu hết các chất này bằng cách gọt vỏ khoai tây, nhưng một phần nhỏ vẫn còn lại trong thịt. Ngoài ra, tinh bột chưa nấu chín trong khoai tây có thể dẫn đến các vấn đề về tiêu hóa và bị đầy hơi. Để tránh mọi nguy hiểm mà khoai tây sống mang lại cho cơ thể, hãy chế biến kĩ bằng cách nướng, hấp, xào hoặc nấu.
Xúc xích
Xúc xích không phải là thực phẩm bổ dưỡng và cũng hết sức nguy hiểm khi ăn sống. Có quan niệm phổ biến rằng do xúc xích đã được nấu sẵn nên có thể ăn ngay được, nhưng thực tế trong chúng có vi khuẩn Listeria chỉ có thể bị giết bằng cách hâm nóng lại.
Sữa
Do độ pH trung tính và hàm lượng dinh dưỡng và nước cao, sữa là môi trường sống lí tưởng của vi khuẩn. Sữa được vắt trực tiếp từ con bò và không được tiệt trùng chứa những vi khuẩn gây hại như E. coli và Salmonella. Theo FDA (Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Thuốc Hoa Kỳ) sữa chưa tiệt trùng có khả năng làm ngộ độc thực phẩm gấp 150 lần các thực phẩm làm từ sữa khác.
Đậu thận (Đậu tây)
Đậu thận đỏ chứa đầy protein, chất xơ và chất chống oxy hóa, nhưng ăn chúng sống có thể làm tàn phádạ dày. Đậu thận chưa nấu chín có chứa độc tố phytohemagglutinin, gây khó chịu đường tiêu hóa và gây ra các triệu chứng tương tự như ngộ độc thực phẩm. Ngộ độc đậu thận bắt đầu từ một đến 3 giờ sau khi ăn đậu sống, bao gồm cảm thấy buồn nôn và nôn mửa nghiêm trọng. Sau đó vài giờ là bệnh tiêu chảy, một số người còn bị đau bụng. Hầu hết mọi người đều phục hồi nhanh chóng, mặc dù một số người cần nhập viện và truyền dịch. Vì vậy hãy chắc chắn đậu thận được ngâm 5 tiếng (để đậu thải ra chất độc) và sau đó đun sôi trong ít nhất 10 phút.
Cà tím
Cũng như khoai tây, cà tím chứa một loại glycoalkaloid gọi là solanine xuất hiện trong lá, thân và quả.
Solanine có thể gây rối loạn tiêu hóa và thần kinh nếu tiêu thụ với số lượng lớn. Các triệu chứng rất đa dạng và từ buồn nôn và nôn đến đau đầu, chóng mặt, tê liệt, các vấn đề về tuyến giáp và thậm chí tử vong trong những trường hợp nặng. Rất may là để những triệu chứng này xảy ra thì cần ăn một lượng rất lớn cà tím sống. Nhưng cũng không nên ăn dù chỉ một lượng nhỏ, đằng nào cà tím cũng ngon hơn khi chín!
Nấm
Nấm có chứa một loạt các đặc tính có lợi bao gồm chất chống oxy hóa, vitamin B và kali. Tuy nhiên, cần tiếp xúc với nhiệt, nấm mới giải phóng các chất dinh dưỡng này. Thêm nữa nấm sống rất khó tiêu hóa và chúng là một trong những nguồn tập trung nhiều độc tố tự nhiên agaritine nhất. Một số nghiên cứu trên chuột cho thấy agaritine có khả năng gây ung thư. May thay khi nấu chín nấm các hợp chất độc này bị phá hủy.
Mật ong
Một số sản phẩm mật ong chưa qua chế biến đang trở nên phổ biến trong những năm gần đây. Một số người tiêu dùng nghĩ rằng mật ong thô (nghĩa là mật ong chưa được lọc, không được làm sạch/ không được tiệt trùng) hoặc mật ong
hoang dã (tức là từ những con ong sống trong tự nhiên) rất có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là những sản phẩm này có thể mang lại một số rủi ro cho sức khỏe người tiêu dùng.
Vì ong mật có thể kiếm thức ăn cách tổ đến vài km, mật ong chúng sản xuất có nguồn gốc từ nhiều loại thực vật, đôi khi bao gồm cả cây độc. Mật có thể tích lũy một lượng độc tố tự nhiên đáng kể như Grayanotoxin gây ra “ngộ độc mật ong”.
Các triệu chứng ngộ độc do tiêu thụ mật ong phụ thuộc vào loại và mức độ của chất độc. Các triệu chứng thường gặp bao gồm buồn nôn và nôn. Trong trường hợp nghiêm trọng, huyết áp thấp, sốc hoặc thậm chí tử vong có thể xảy ra. Đối với mật ong từ những công ty bán rộng rãi, việc tập hợp một lượng lớn mật từ những nơi khác nhau giúp chất độc được pha loãng ra và không gây nguy hiểm. Ngược lại, mật từ những người nuôi ong quy mô nhỏ hoặc thợ săn mật ong không được trải qua bất kỳ quy trình nào để làm loãng độc tố.
Sắn (khoai mì)
Không nên ăn sắn sống vì nó có chứa cyanide độc hại. Ngâm và nấu sắn kĩ làm cho các hợp chất này vô hại. Ăn sắn sống hoặc chế biến không đúng cách có thể dẫn đến các tác dụng phụ nghiêm trọng.
Quá liều cyanide gây ra những mối nguy hiểm: tê liệt chân ở trẻ em; nồng độ iốt thấp dẫn đến tăng nguy cơ bướu cổ; Bệnh thần kinh mất điều hòa nhiệt đới (TAN) (một tình trạng phổ biến ở người lớn tuổi, gây mất cảm giác ở tay, thị lực kém, yếu, đi lại và cảm giác có gì đó ở bàn chân); nhiễm độc gây tử vong.
BS. Ngô Mỹ Hà
