Theo các chuyên gia ở Quỹ phi lợi nhuận vì sức khỏe phụ nữ Mỹ (WHF), hiện tượng bốc hỏa (hot flash) thường xuất hiện ở nhóm phụ nữ tiền mãn kinh hoặc mãn kinh, song đôi khi lại không liên quan đến mãn kinh.
Đôi nét về mãn kinh
Theo trang tin Webmd.com, mãn kinh (Menopause) là thời kỳ sinh lý bình thường khi người phụ nữ bước vào lứa tuổi trên 50. Kỳ mãn kinh bắt đầu được tính từ sau kỳ kinh cuối cùng mà 12 tháng sau đó người phụ nữ không còn kinh. Người ta chia quá trình mãn kinh thành các giai đoạn khác nhau gồm tiền mãn kinh, mãn kinh và hậu mãn kinh.
Dấu hiệu nhận thấy dễ nhất chính là không còn sự xuất hiện của kinh nguyệt. Trước thời kỳ mãn kinh, chị em sẽ có những triệu chứng đặc trưng như rối loạn kinh nguyệt, kinh nguyệt không đều, giảm khả năng sinh sản, âm đạo khô, bốc hỏa, phát sinh béo bụng, tóc rụng, rối loạn giấc ngủ chập chờn, phát sinh vấn đề về đường tiết niệu, mất khả năng tập trung, ngực teo, tâm tính thay đổi thất thường... Thông thường, mãn kinh thường gây bốc hỏa nhưng đôi khi bốc hỏa lại không do mãn kinh nên nhiều người chưa tìm được cách chữa trị như một số trường hợp dưới đây.
6 hiện tượng bốc hỏa không do mãn kinh
Do thuốc chữa bệnh:
Theo các chuyên gia ở Bệnh viện Cleveland (Mỹ), một số loại thuốc kê đơn khá phổ biến như thuốc giảm đau gốc thuốc phiện opioid, thuốc chống trầm cảm và thuốc trị loãng xương là một trong nhiều dược phẩm có tác dụng phụ tạo ra những cơn bốc hỏa ở phụ nữ.
Lời khuyên: HWF khuyến cáo nên thông báo ngay cho bác sĩ biết khi bị bốc hỏa sau khi dùng thuốc, nếu cần bác sĩ có thể thay đổi thuốc khác ít tác dụng phụ hơn.
Do thừa cân:
Một trong những nguyên nhân tiềm ẩn gây bốc hoả chính là tình trạng dư thừa trọng lượng, khối lượng dư thừa này làm cho quá trình chuyển hóa hay trao đổi chất của cơ thể bị rối loạn. Trọng lượng càng tăng lại ít vận động thì tình trạng bốc hỏa càng cao.
Lời khuyên: theo Đại học California, San Francisco, Mỹ, để duy trì ngưỡng trọng lượng hợp lý, chị em nên ăn kiêng và năng luyện tập. Những ai duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, năng vận động, luyện tập thể thao khoảng 200 phút/tuần thì nguy cơ xuất hiện các cơn bốc hỏa thấp hơn 50% so với nhóm thừa cân nhưng ăn uống thiếu khoa học và duy trì cuộc sống tĩnh tại.
Dị ứng thực phẩm:
Theo HWF, phần lớn phụ nữ từng trải qua những cơn bốc hỏa khi ăn các loại thực phẩm chứa nhiều gia vị, nhất là chua cay, nóng... thì các cơn bốc hỏa lại càng xuất hiện dày hơn.
Lời khuyên: để hạn chế tác nhân gây cảm giác khó chịu, mọi người nên hạn chế các món gây dị ứng như đồ uống chứa cồn, caffeine hoặc các phụ gia như sulfite ra khỏi chế độ ăn uống hằng ngày bởi đây là những tác nhân gây dị ứng và bốc hỏa rất mạnh mẽ.
Do bồn chồn lo lắng:
Theo bác sĩ Battaglino trưởng nhóm nghiên cứu ở HWF, chúng ta thường nghe thấy các bác sĩ tâm thần nói đến “căng thẳng” và “lo lắng”, đây chính là những thuật ngữ dùng để chỉ trạng thái cảm xúc của con người khi căng thẳng như sợ hãi, bồn chồn hay lo lắng. Tình trạng nhịp tim nhanh kèm theo cảm giác bồn chồn, hồi hộp hay lo lắng là những triệu chứng dẫn đến những cơn bốc hỏa khó chịu.
Lời khuyên: để hạn chế các cơn bốc hỏa do bồn chồn lo lắng, nên hít thở sâu, đây là bài tập đơn giản giúp trấn tĩnh tinh thần. Ngoài ra, có thể tập thể dục, ngồi thiền hay tập yoga... các giải pháp này có tác dụng đẩy lùi bồn chồn lo lắng. Khi đã áp dụng mọi cách, bốc hỏa vẫn còn thì nên gặp bác sĩ hoặc chuyên gia về thần kinh để tư vấn và điều trị sớm.
Do bệnh tật:
Những người mắc các loại bệnh liên quan đến hoóc-môn hoặc hệ nội tiết thì rủi ro xuất hiện những cơn bốc hỏa rất cao. Ví dụ, mắc bệnh về tuyến giáp, như cường giáp (tuyến giáp hoạt động quá mức) có thể phát sinh cảm giác nóng bừng thể hoặc bị nhiễm trùng hay nhiễm virút cũng có thể làm tăng các cơn bốc hỏa.
Lời khuyên: nếu bốc hỏa do cường giáp thì người bệnh còn có cả các triệu chứng khác như tim đập nhanh, hồi hộp, sút cân không rõ lý do, tiểu tiện liên tục, kiệt sức ở một số thời điểm nhất định trong ngày. Nếu là do các loại bệnh khác, như nhiễm trùng, nhiễm virút thì có thêm các triệu chứng như tiêu chảy hoặc khó chịu đường ruột. Nên đi khám, tư vấn bác sĩ sớm để tìm ra nguyên nhân gây bốc hỏa và can thiệp kịp thời.
Phòng ngủ ngột ngạt:
Thông thường vào ban đêm nhiệt độ cơ thể hay thay đổi một cách tự nhiên nên phụ nữ (và cả đàn ông) cũng có thể bị thức giấc bất ngờ, kèm theo cảm giác nóng và đổ mồ hôi. Nếu nhiệt độ phòng ngủ không được duy trì thích hợp, quá nóng và ngột ngạt, các triệu chứng này càng tăng.
Lời khuyên: nếu thấy bốc hỏa vào giữa đêm thì nên xem lại nhiệt độ phòng, trang phục khi ngủ hoặc chăn chiếu quá nhiều. Giải pháp đơn giản nhất là điều chỉnh nhiệt độ phòng bằng cách dùng quạt hoặc điều hòa, mặc quần áo thoáng mát và đắp chăn mỏng để dễ ngủ và hạn chế những cơn bốc, đổ mồ hôi ban đêm.
KHẮC NAM
