Thời gian thấm thoắt thoi đưa, kỳ nghỉ Tết đang đến. Mọi người, mọi nhà nô nức sắm sửa, du lịch. Ngoài những chú ý an toàn về sức khỏe, thực phẩm, phương tiện di chuyển... mỗi người cần cảnh giác với những loài hoa đẹp có ở khắp đất nước nhưng mang độc chất, có thể gây hậu quả nặng nề.
Hoa loa kèn
Hoa loa kèn mọc nhiều ở khu vực Đà Lạt, có tên khoa học là Angel’s trumpet là loại hoa cực độc. Chất độc chiết xuất từ lá và hoa loa kèn có thể được sử dụng giống như một chất gây ảo giác hiệu quả trong y tế nhưng khi dùng quá liều sẽ dẫn đến tử vong. Thành phần gây tác động bao gồm atropine, hyoscyamine và scopolamine gây nên triệu chứng mê sảng, điên loạn. Khi đi du lịch nên tránh để nhựa cây dính vào vết thương hở hoặc tiếp xúc qua đồ ăn hay thức uống. Không nên cho trẻ nhỏ đi cùng cầm hoa loa kèn chơi bởi trẻ nhỏ có thể đưa nó lên miệng.
Hoa tú cầu
Là loại hoa được trồng làm cảnh khá phổ biến. Hoa và lá tú cầu chứa độc chất cyanogenic glycoside. Ở nước ta có nhiều trên Đà Lạt. Cây thân thảo bụi, sống lâu năm, lá mọc đối theo từng đốt trên thân, lá to, hoa mọc thành chùm ở đầu cành, thân lá nhẵn, hoa màu hồng, trắng, tím rất đẹp. Cây cho hoa vào mùa xuân hè. Tuy nhiên nếu ăn phải, chất độc sẽ khiến bạn đau bụng trong vài giờ, tiêu chảy, ói mửa, thở gấp, sau đó, bạn sẽ toát mồ hôi, ngứa da và rơi vào trạng thái hôn mê. Khách đi du lịch vô tình ăn phải loài hoa này cần được nhanh chóng đưa đến cơ sở y tế gần nhất để được xử lý kịp thời.
Hoa thiên điểu
Thiên điểu có cấu tạo rất độc đáo, gồm ba lá dài màu cam rực rỡ và ba cánh hoa màu lam ánh tím, bao phía dưới là tràng hoa màu lam sẫm. Do đó, nó là loại hoa kiểng rất được ưa chuộng. Tuy nhiên, loài hoa được mệnh danh “chim thiên đường” này lại chứa rất nhiều chất độc làm hại đường tiêu hóa. Chất độc khi đi vào cơ thể theo đường miệng sẽ gây hại cho đường ruột, gây tiêu chảy cho bệnh nhân. Ngoài ra, khi tiếp xúc lâu với cánh hoa, bạn sẽ cảm thấy khó chịu, chóng mặt, buồn nôn. Vì vậy, khi chụp ảnh kỷ niệm với loài hoa này không nên đứng lại quá lâu và cũng không nên ngắt hoa để ngửi bởi có thể gây ra triệu chứng khó chịu.
Hoa đỗ quyên
Độc tố trong cánh hoa gồm andromedotoxin và arbutin glucoside.Loại hoa này được cảnh báo rất nguy hiểm vì tất cả các bộ phận khác của nó đều chứa chất độc. Do đó, không nên tiếp xúc với hoa. Triệu chứng đầu tiên khi bị ngộ độc hoa đỗ quyên là buồn nôn, mệt mỏi, khó thở, chảy nước dãi, ói mửa. Ngoài ra, người bị ngộ độc hoa còn có thể bị mất cân bằng, xây xẩm do chóng mặt. 100 - 225 gram lá đỗ quyên đủ để gây ngộ độc nặng cho trẻ em 25kg Nếu bị ngộ độc bởi loài hoa này cần tránh xa nơi có hoa, đưa đến một nơi thoáng mát và gọi cơ sở y tế kịp thời cứu chữa.
Hoa tuy-lip
Tuy hoa tuy-lip rất đẹp nhưng củ cây của hoa tuy-lip có chất tulipene. Khi ăn phải sẽ gây chóng mặt, buồn nôn. Tuy-lip được trồng rất nhiều ở Đà Lạt và những nơi có khí hậu lạnh tại Việt Nam. Đây cũng là một loài hoa mang độc tính cao nên cần đề phòng nếu cho trẻ nhỏ cầm hoặc chơi với loài hoa này, nhất là củ của cây hoa tuy-lip. Nếu có người bị dính phải chất độc của cây, cần gọi cho cơ sở y tế gần đó nhất để xử lý và nhanh chóng đưa người bị ngộ độc đến nơi được chữa trị.
Cây bồng bồng
Một loài thực vật có hoa to, đẹp, mặc dù có độc tính cao nhưng đây cũng là cây thuốc với nồng độ kiểm soát chặt chẽ, thường dùng chữa kiết lỵ nhẹ. Dùng ngoài đắp trị viêm khớp, đắp lên các ghẻ mụn, các vết loét, lậu, giang mai. Trộn với mật ong dùng để đắp lên các mụn loét trong miệng. Tẩm vào bông rồi vò viên nhét vào lỗ răng đau sẽ làm ngưng đau nhức. Tuy nhiên, nhựa mủ của loài này dùng với liều thấp làm thuốc gây nôn, liều cao sẽ gây độc mạnh như nhức đầu, chóng mặt, buồn nôn, nếu liều cao có thể gây ra các triệu chứng gây sốt, nổi ban khắp người và sức yếu sẽ gây ép tím, ngủ lịm, khó thở... Loài cây này tuy độc tính không cao nhưng du khách sẽ được khuyến cáo khi muốn tiếp xúc với nó. Cách tốt nhất là không nên bẻ, ngắt cây này để tránh tiếp xúc với chất nhựa có trong cây.
Ngoài ra cây thủy tiên cũng rất độc, gây chóng mặt, buồn nôn, tiêu chảy, run rẩy toàn thân, hôn mê, khó thở, mất cân bằng...
Du lịch không chỉ mang đến cho bạn những sảng khoái về tinh thần mà qua đó còn giúp chúng ta hiểu thêm được nhiều điều về thiên nhiên xung quanh. Thiên nhiên cũng là một bà mẹ dịu hiền nuôi dưỡng cuộc sống. Nhưng đôi khi bà mẹ thiên nhiên có những lúc nổi giận khiến chúng ta gặp những thảm họa khó lường. Qua bài viết, mong rằng mỗi người sẽ tự trang bị thêm cho mình một vốn kiến thức riêng để tránh xảy ra rủi ro khi đi du lịch tại những nơi có nhiều bông hoa đẹp gợi cảm.
PGS. Hà Hoàng Kiệm
