Bồ kết trị trúng phong, động kinh

Quả bồ kết có vị cay, mặn, tính ôn, khử đờm. Hạt chữa mụn nhọt. Gai có vị cay, tính ôn, tiêu thũng, xẹp mưng mủ, sát trùng…

Con gọi là Chùm kết, Tạo giác. Bồ kết mọc hoang và được trồng khắp nơi ở nước ta. Bộ phận dùng: quả Bồ kết gọi là Tạo giác. Gai Bồ kết gọi là Tạo giác thích. Hạt Bồ kết gọi là Tạo giác tử. Quả tạo giác có 10% saponin màu vàng và saponin gleditsia B-G, saponin australozit, chứa 5 chất flavonoit là inteolin, saponaretin, vitestin,homorientin và orientin. 5 chất này có hoạt tính diệt siêu vi trùng, sapogenin diệt trùng roi âm đạo. Gai bồ kết có gleditsia saponin B-G, axit palmatic. Quả có vị cay, mặn, tính ôn, hơi độc thông khiếu, khử đờm, tiêu thũng, làm hắt hơi. Hạt có vị cay tính ôn, thông đại tiện, tán kết, chữa mụn nhọt. Gai có vị cay, tính ôn, tiêu thũng, xẹp mưng mủ (bài nung ), sát trùng… Sau đây là cách dùng bồ kết chữa bệnh

- Trị trúng phong cấm khẩu, ngạt mũi, viêm xoang, khó thở: Đốt quả, hạt, thêm ít Bạc hà thổi lỗ mũi cho hắt hơi. Xát chân răng cho há miệng tỉnh lại. Xông lỗ mũi để dễ thở.

- Trúng phong méo miệng : dùng 200g Bồ kết, bỏ vỏ, nghiền nhỏ, hòa dấm ăn lâu năm, méo bên phải thì phết, dán bên trái; méo bên trái thì phết, dán bên phải, khô làm lại.

- Động kinh, đờm nghẹt cổ, miệng sùi bọt mép, hen suyễn khò khè: Lấy quả Bồ kết đốt tồn tính, Phèn chua phi, 2 thứ lượng bằng nhau. Ngày uống 3 - 6g, chia nhiều lần, mỗi lần 0,5g, ra đờm thì dừng.

- Chữa ho suyễn: Bồ kết 1g, Cam thảo 1g, Đại táo 1g, Gừng sống 1g. Đổ 600ml nước, sắc còn 200ml, chia 3 lần uống trong ngày.

- Lở loét trên đầu, u nhọt, rụng tóc : đốt Bồ kết ra than, tán nhỏ, trát lên chỗ loét, nhọt.

- Trị trúng thử (cảm nắng nóng) bất tỉnh : Bồ kết 40g sao tồn tính, Cam thảo 40g sao qua, nghiền nhỏ, uống 40g với nước ấm.

- Trị họng sưng đau: Bồ kết 1 nắm, bỏ vỏ, ngâm Dấm nướng, làm 7 lần, không cho cháy quá, nghiền nhỏ, dùng chút ít thổi vào họng, làm nhiều lần nôn ra dãi, nước bọt là khỏi.

- Bệnh động kinh do phong tà : Bồ kết sao tồn tính 160g, Mật đà tăng 40g, rễ, lá, thân cây Ké đầu ngựa khô 160g. Tất cả phơi khô, nghiền nhỏ, hòa nước cháo giã nhuyễn viên bằng hạt ngô, lấy Chu sa làm áo. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 30 viên uống với nước táo tàu. 3 ngày sau giảm dần còn 20 viên.

- Cước khí sưng đau : Bồ kết, Xích tiểu đậu, lượng bằng nhau, nghiền nhỏ, hòa rượu và dấm đắp chỗ đau.

- Trị cảm thương hàn mới mắc, sốt; không phân biệt âm chứng hay dương chứng: Dùng 1 nắm Bồ kết, sao, rồi nghiền nhỏ hòa với nước chín mà uống.

- Trị bỗng nhiên váng đầu hoa mắt: Dùng bột Bồ kết thổi mũi cho hắt hơi là khỏi.

- Hóc xương cá ở cổ : bột Bồ kết thổi mũi khiến hắt hơi đẩy xương cá ra là khỏi.

- Đại tiểu tiện không thông: Bồ kết sao nghiền nhỏ, uống 15g với nước ấm là khỏi.

-Trị đau răng do phong nhiệt : lấy 1 quả Bồ kết, bỏ hạt, rồi cho muối vào đầy quả Bồ kết, thêm chút phèn chua, lấy đất sét vàng buộc chặt rồi đem nung lửa, lấy ra nghiền bột. Mỗi ngày lấy bột Bồ kết xát răng, rất công hiệu.

- Trị sâu răng gây đau: dùng bột Bồ kết xát lên chỗ sâu răng, cú dãi thì nôn nhổ ra. Hoặc dùng Bồ kết và muối ăn, lượng bằng nhau, nghiền nhỏ, ngày xát vào chỗ sâu rănng nhiều lần.

- Trị miệng nôn, trụn tháo: lấy bột Bồ kết bằng hạt đậu thổi vào mũi, hắt hơi được thì hết.

- Trị áp-xe vú: Gai bồ kết sao tồn tính 40g, bột vỏ con trai 4g hòa đều. Mỗi lần uống 4g với rượu ấm.

Lương y Nguyễn Văn Đồng